Các bạn có biết “Xử nam” là gì không? Các bạn đã bao giờ nghe thấy từ trinh nam chưa, hay mới chỉ nghe đến trinh nữ? Tại sao lại chỉ có goá phụ chứ không có goá phu? Bởi lẽ ngày xưa chỉ có phụ nữ mới phải giữ “phẩm giá”, mới phải thủ tiết thờ chồng.
Vậy ngôn ngữ có liên quan đến bình đẳng giới không? Xin thưa là có, vì ngôn ngữ hiện nay là tài sản kế thừa từ hàng ngàn năm về trước, nên trong nó vẫn chứa đựng rất nhiều yếu tố bất bình đẳng giới, thể hiện quan điểm và ý chí của xã hội từ xưa đến nay.
Một ví dụ điển hình là việc hạ thấp giới tính này với giới tính kia bằng cách sử dụng ngôn ngữ. Ví dụ, khi nói “Thằng kia nhìn thế mà ki bo tính toán như đàn bà!” thì người nói đã gián tiếp hạ thấp giá trị của nữ giới, gán giới tính nữ với những “ki bo, tính toán”. Hay câu nói “Cô kia xinh mà lại hay văng tục như mấy thằng đàn ông” đã thể hiện sự kì thị với đàn ông khi gán cho họ tính cục súc, hay văng tục. Nhưng có lẽ trong một xã hội trọng nam khinh nữ thì những mẫu câu nhằm hạ thấp giá trị của phụ nữ vẫn chiếm đa số. “Đồ đàn bà” đã trở thành một tiếng chửi với cả nữ giới và nam giới.
Tiếng Anh – ngôn ngữ hội nhập rất quan trọng trong công việc, công sở, cũng thể hiện sự phân biệt giới tính rõ rệt. Một số nghề nghiệp thường đi kèm với từ “man”, như một cách khẳng định chỉ có nam giới mới làm được công việc này. Ví dụ như chairman – chủ tịch, fireman – lính cứu hoả, congressman – nghị sĩ, businessman – doanh nhân,… Đàn ông còn thể hiện sự lấn lướt với phụ nữ qua phong cách ngôn ngữ hàng ngày, khi từ man ngoài nghĩa là đàn ông còn được chỉ chung cho con người, còn woman không được mang ý nghĩa như vậy. Các từ chỉ nam giới như he, him, his, himself ngoài chỉ nam giới còn được ưu tiên hơn các từ she, her, herself trong những diễn đạt phi giới tính. “Everyone has ___ own price” có thể dùng their hoặc his chứ chắc chẳng mấy người dùng her. Sự phân biệt qua ngôn ngữ này có tác động không nhỏ trong môi trường làm việc, tạo khoảng cách mức độ đóng góp của mỗi giới trong từng công việc nhất định.
Các bạn có thấy trường hợp nào ngôn ngữ đã trở nên phân biệt giới tính không? Hãy chia sẻ cùng VOGE nhé!